Vier Belgen op tien lopen het risico uitgesloten te worden van onze steeds digitaler wordende samenleving, als gevolg van zwakke digitale vaardigheden, het gebrek aan toegang tot toestellen of een internetverbinding of digitale stress. Dat is een onhoudbare situatie. BNP Paribas Fortis lanceerde vorig jaar, met operationele ondersteuning van Co.Station, het ambitieuze Digital Inclusion Ecosystem. 11 bedrijven, 6 sociale organisaties en 7 overheidsorganisaties werkten de afgelopen maanden nauw samen en stellen vandaag de eerste 6 concrete oplossingen voor om de digitale kloof te dichten.
In onze maatschappij is digitalisering alomtegenwoordig. Of het nu gaat om een doktersafspraak maken, tijdelijke werkloosheid aanvragen, je kinderen inschrijven op school, online les volgen of een attest aanvragen bij de gemeente: steeds vaker kan dat enkel op een digitale manier. Helaas heeft niet iedereen de mogelijkheid of de vaardigheden om gebruik te maken van deze digitale tools. De digitale kloof treft bepaalde groepen bovendien harder dan andere.
Digital Inclusion Ecosystem
In november 2020 lanceerde BNP Paribas Fortis, met operationele ondersteuning van Co.Station, het Digital Inclusion Ecosystem. Het brengt mensen van verschillende sectoren en achtergronden samen om synergieën te vinden en samen te werken. Het doel van het project is om de digitale kloof te verkleinen door digitale inclusie op de agenda te zetten, door een netwerk uit te bouwen en door een aantal kant-en-klare oplossingen te creëren die zowel op korte als op lange termijn een positieve impact hebben.
Het ecosysteem verenigt partijen die samen echt een verschil kunnen maken. De deelnemers zijn de volgende:
- Voor de bedrijfswereld: AG Insurance ; BNP Paribas Fortis ; Colruyt Group ; Deloitte ; DNS Belgium ; De Watergroep ; IBM ; itsme® ; Microsoft ; Proximus ; VRT
- Voor de sociale organisaties: Beego ; Close the Gap ; DigitalForYouth.be ; Hobo ; Maks ; Mediawijs
- Voor de federale en regionale overheden en administraties: Actiris ; Agence du Numérique ; agentschap Opgroeien ; Centrum voor Informatica voor het Brusselse Gewest (CIBG) ; FOD Beleid & Ondersteuning (BOSA) ; FOD Financiën ; Service Public de Wallonie – Economie, Emploi, Recherche
Michael Anseeuw, General Manager Retail Banking bij BNP Paribas Fortis : “Digitale inclusie is een maatschappelijke uitdaging die we met z’n allen moeten aanpakken. Naast het uitwerken van oplossingen om iedereen op de digitale trein te krijgen en te houden, willen we bedrijven, overheden en andere organisaties bewust maken van hun rol hierin. Het ecosysteem dat we hebben opgezet inspireert en zet aan tot samenwerking om in de alomtegenwoordige digitale processen in de bedrijfswereld en bij de overheid niemand uit het oog te verliezen.”
Béatrice de Mahieu, CEO van Co.Station: “De digitalisering, die door de pandemie nog versneld is, schept enorme mogelijkheden voor de Belgische burgers. Maar het is van cruciaal belang dat bedrijven zich voluit blijven engageren om ALLE burgers mee te krijgen in dit verhaal, om ervoor te zorgen we de sociale kloof niet nog dieper maken. Het gaat er dus niet alleen om, diensten te digitaliseren, maar ook alle burgers op sleeptouw te nemen, ze op te leiden en het potentieel van de digitalisering voor elk van ons te helpen inzien. Dat geldt zowel voor private en publieke bedrijven als voor overheidsdiensten. We mogen niemand achterlaten bij deze digitale reis. Dat is onze maatschappelijke verantwoordelijkheid; we willen een ‘coalition of the willing’ op de been brengen, een verbond van bereidwilligen, die zich bij deze missie willen aansluiten.”
De deelnemers laten zich bijstaan door diverse experten. Ook die behoren tot organisaties met diverse achtergronden:
- Voor de academische wereld: UCLL ; UCLouvain ; VUB
- Voor de bedrijfswereld: 3 Step IT ; Anysurfer ; BNP Paribas Leasing Solutions
- Voor de sociale organisaties: Centrum Kauwenberg ; Digidak ; Eleven Ways ; Koning Boudewijnstichting ; Link in de Kabel ; Lire et Ecrire ; Vlaamse Ouderenraad ; Wablieft ; We Tech Care
- Voor de federale en regionale overheden: District09 ; EPN De Wallonie
Périne Brotcorne, onderzoeker en assistent aan de Université Catholique de Louvain: “Niet alleen bevolkingsgroepen die traditioneel als risicogroepen voor digitale uitsluiting beschouwd worden, zoals arme gezinnen of lageropgeleiden, verkeren in een kwetsbare situatie tegenover de digitalisering van de maatschappij. Dat is ook het geval voor veel anderen, die op sociaal en professioneel vlak goed in de samenleving geïntegreerd zijn.”
Ilse Mariën, post-doc onderzoeker e-Inclusie imec-SMIT Vrije Universiteit Brussel: “De coronacrisis maakt meer dan ooit duidelijk dat er maatschappijbreed moet worden ingezet op digitale inclusie. Het initiatief van BNP Paribas Fortis speelt hier één op één op in door private partners samen te brengen met lokale besturen, beleidsmakers, en het belangrijkst, met sociale actoren die reeds jaren actief inzetten op digitale inclusie om gezamenlijke projecten te realiseren.”
Digitale ongeletterdheid
De groepen die het meest geïmpacteerd worden door de digitale kloof zijn mensen in armoede, laaggeletterden, ouderen, jongeren en mensen met een handicap.
In België heeft maar liefst 1 gezin op 10 geen internetverbinding thuis. Bij gezinnen met een laag inkomen stijgt dat cijfer zelfs tot 3 op 10. Het gebrek aan toegang tot digitale middelen is een van de belangrijkste oorzaken van de digitale kloof.
Een tweede oorzaak is het gebrek aan digitale vaardigheden. 30% van de Belgen beschikt over te weinig digitale vaardigheden.
Een derde oorzaak is digitale stress. Mensen die in staat zijn om digitale tools te gebruiken, kiezen er soms voor om dit niet te doen om diverse redenen. De technologie evolueert zo snel dat sommige mensen niet kunnen volgen. Bijkomend is er ook ongerustheid over privacy en veiligheid op het net, of zijn apps en websites niet voldoende gebruiksvriendelijk.
6 oplossingen om de digitale kloof te dichten
Het Digital Inclusion Ecosystem stelt al meteen zes concrete oplossingen voor om de digitale uitsluiting tegen te gaan. Deze oplossingen zullen in de volgende fase verder uitgewerkt, getest en geïmplementeerd worden. In de aanloop naar deze tweede fase is het mogelijk voor andere organisaties om zich bij het ecosysteem aan te sluiten. Uitgebreidere info over de zes oplossingen is terug te vinden in de bijlage.
- Bewustmakingscampagne: de eerste oplossing wil digitale uitsluiting prominent op de agenda zetten. De ware grootte van het probleem en de groepen op wie de digitale kloof allemaal van toepassing is, zijn nog niet voldoende bekend bij het brede publiek. Er zal gewerkt worden aan een bewustmakingscampagne voor bedrijven, overheden en individuen.
- Versterken van bestaande initiatieven: Omdat er al heel wat waardevolle initiatieven rond digitale inclusie bestaan, is het opportuun om die projecten te gaan ondersteunen en versterken. Hiervoor wordt een platform uitgewerkt.
- Een mobiele oplossing voor moeilijk te bereiken doelgroepen: Een deel van de 40% Belgen die digitale uitsluiting riskeren, wordt op dit moment niet bereikt door organisaties die hen de nodige ondersteuning kunnen bieden. Dat leidt ertoe dat ze niet actief deelnemen aan onze digitaliserende samenleving. Om die groep zo goed mogelijk te bereiken moet het aanbod zelf naar hen toe gaan. Met de mobiele oplossing die het ecosysteem voorstelt, wordt het makkelijker om de moeilijk te bereiken doelgroepen de eerste stappen te laten zetten naar digitale autonomie.
- Een lokaal toegangspunt voor iedereen: lokale contactpunten waar mensen terecht kunnen om een computer te gebruiken of vragen te stellen, zijn vaak onvoldoende bekend bij het publiek. Daarom stelt het ecosysteem voor om een lokale verantwoordelijke en een lokaal toegangspunt te creëren voor digitale inclusie.
- Digitale-inclusie-index: het Digital Inclusion Ecosystem wil publieke en private organisaties helpen om digitaal inclusiever te worden. Daarom zal het een index, of een globale standaard, ontwikkelen die het voor die organisaties mogelijk maakt om in te schatten hoe digitaal inclusief ze zijn. Die index zal hen ook aanmoedigen om hun processen en tools beter af te stemmen op digitaal kwetsbare mensen.
- Bijwerken van digitale vaardigheiden op een geautomatiseerde en eenvoudige manier: mensen nemen soms de eerste stap naar digitalisering niet omdat ze gehinderd worden door stigmatisering en schaamte enerzijds, en het gebrek aan oplossingen anderzijds. Het aanbod aan oplossingen is ontoereikend of duur. Het ecosysteem stelt daarom een oplossing voor die geautomatiseerd is en eenvoudig te gebruiken.
Noot: De cijfergegevens in dit persbericht zijn gebaseerd op de ‘Barometer Digitale Inclusie 2020’ van de Koning Boudewijnstichting, die geraadpleegd kan worden via de volgende link: https://e-inclusie.be/onderzoeken/2020-barometer-digitale-inclusie.