Przejdź do głównej zawartości

#MicrosoftMówi: Fundusze Europejskie 2014-2020. Sposób na finansowanie cyfrowej transformacji w sektorze publicznym 2/3

Część 2/3 – W jakim stopniu sektor publiczny korzysta z tych funduszy?

 Jak skutecznie potrafimy zagospodarowywać środki unijne?

Skuteczność wydatkowania stosunkowo trudno jest oceniać w trakcie trwania perspektywy, ponieważ „cykl wykorzystania” środków (pozyskiwanie/przyznawanie → wydatkowanie → rozliczenie → utrzymanie/trwałość projektu) jest zwykle kilkuletni, więc w momencie badania mamy do czynienia jednocześnie z wieloma projektami w różnych stadiach. Najlepiej przeanalizować ten wskaźnik już po zakończeniu perspektywy (w praktyce – po dwóch latach od jej upłynięcia, ze względu na czas kończenia realizacji i rozliczania projektów).

Ministerstwo Rozwoju przychodzi tu z pomocą publikując interesujące informacje. I tak z raportu na 24.07.2016r[1] stan wydatkowania określony został następująco: „…. [dotyczy perspektywy 2007-2013-przyp. red] podpisano z beneficjentami 106 323 umów o dofinansowanie na kwotę 398,0 mld zł wydatków kwalifikowalnych, w tym dofinansowanie w części UE 285,0 mld zł, co stanowi 100,6 proc. alokacji na lata 2007-2013…”, czyli niewątpliwie kontraktacja w perspektywie 2007-2013 poszła nam sprawnie.

Wydatkowanie nie jest już tak doskonałe, bowiem według danych prezentowanych przez KPMG[2], wyniosło 92% (na koniec 2015r, czyli 2 lata po zakończeniu perspektywy finansowej), co stanowi niemal dokładnie średnią wartość tego wskaźnika w regionie CEE.

Na tak precyzyjne rozliczenie dotyczące perspektywy 2014-2020 przyjdzie nam jednak poczekać zapewne aż do roku 2022, ale wziąwszy pod uwagę doświadczenie, jakie zarówno beneficjenci, jak i jednostki kontraktujące pozyskały w poprzedniej perspektywie, każdy wynik gorszy niż w/w byłby porażką.

Jak przebiega proces kontraktowania projektów w perspektywie 2014-2020?

Na to pytanie można znaleźć odpowiedź w danych opublikowanych przez Ministerstwo Rozwoju, na dzień 29.01.2017r[3]. Z dokumentu wynika, że do wskazanego terminu podpisano 11 628 umów o dofinansowanie na łączną kwotę dofinansowania w części UE 75,0 mld PLN, czyli zakontraktowano około 21% funduszy na lata 2014-2020.

To dużo czy mało? Żeby lepiej zrozumieć te liczby można je zestawić z adekwatnymi liczbami z poprzedniego okresu finansowania (2007-2013, czyli porównywalne są dane na 01’2010, również dostępne w publikacjach Ministerstwa Rozwoju[4]) – podpisano wtedy 27 754 umów o dofinansowanie na kwotę dofinansowania w części UE 77,0 mld zł, co stanowiło 28,5% alokacji na lata 2007-2013.

Jak widać ogólne zaawansowanie procesu kontraktacji funduszy UE 2014-2020 jest (po 3 latach trwania bieżącej perspektywy) następujące:

  • Liczba podpisanych umów jest (w liczbach bezwzględnych) niższa o blisko 60%
  • Wartość podpisanych umów (w wartościach bezwzględnych) jest niemal identyczna; Biorąc pod uwagę poprzednie spostrzeżenie wydaje się, że średnia wartość umowy zawartej w ciągu pierwszych 3 lat tej perspektywy jest ponad 2x większa niż poprzednio.
  • Zaawansowanie kontraktacji (w wartościach względnych) jest aktualnie o około 1/3 niższe w porównaniu z adekwatnym okresem poprzedniej perspektywy. Ten wskaźnik wydaje się być najbardziej niepokojący -patrząc z pozycji dzisiejszego dnia pozostało nam dużo więcej do zrobienia do końca bieżącego okresu finansowania, niż w tym samym momencie poprzedniej perspektywy.

Ponieważ z bieżącej perspektywy upłynęły niemal dokładnie 3 lata, więc – średnio można przyjąć, że opóźnienie w kontraktacji środków europejskich (w porównaniu z poprzednią perspektywą) wynosi około 1 roku.

Przyznam, że wykonywałem tę analizę z dużym zaciekawieniem. Z jednej strony: cały mechanizm zarządzania kontraktowaniem funduszy był już gotowy na starcie (został przecież utworzony podczas poprzedniej perspektywy), więc należałoby się spodziewać przyspieszenia procesów kontraktacyjnych. Z drugiej zaś strony: w wyniku wyborów parlamentarnych 2015r. mieliśmy do czynienia z poważną reorganizacją administracji, co wywarło jakiś wpływ na dynamikę procesu kontraktacji.

Jak widać w tej chwili ten drugi trend wyraźnie przeważył.

Może jednak należy założyć optymistycznie, że – ponieważ okres wydatkowania środków europejskich jest zamknięty rokiem 2020 (2022/2023 na ich rozliczenie), więc dzisiejsze opóźnienia zmienią się już niebawem w przyspieszenie kontraktacji środków europejskich w kolejnych kwartałach/latach (w scenariuszu alternatywnym musielibyśmy się pogodzić z utratą części środków, czego – jak sądzę – nikt nie zakłada).

W kolejnym odcinku: Dlaczego rok 2017 jest tak ważny dla beneficjentów?

[1] http://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/strony/wiadomosci/poziom-realizacji-programow-stan-na-24-lipca-2016-r

[2] https://assets.kpmg.com/content/dam/kpmg/pdf/2016/06/EU-Funds-in-Centrael-and-Eastern-Europe.pdf

[3] http://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/strony/wiadomosci/postepy-w-realizacji-programow-2014-2020-stan-na-29-stycznia-2017-r/

[4] https://www.funduszeeuropejskie.2007-2013.gov.pl/AnalizyRaportyPodsumowania/poziom/Strony/Postepy_w_realizacji_NSS_stan_na_240110.aspx