„Skupiamy się na mocnych stronach uczniów”

Każde dziecko i nastolatek odczuwają silną potrzebę przynależności do wspólnoty szkolnej i bycia równoprawnym członkiem społeczeństwa. Potrzeba ta jest zauważalna w szczególności wśród uczniów, którzy zmagają się z ograniczeniami emocjonalnymi, intelektualnymi czy fizycznymi. Zapewnienie odpowiednich warunków i równych szans rozwoju dla wszystkich podopiecznych to wyzwanie, przed którym stoimy na całym świecie. Nauczyciele z Zespołu Szkół Specjalnych w Kowanówku wyznaczają najwyższe standardy w zakresie nauczania integracyjnego. W swojej pracy z dziećmi i młodzieżą sięgają po rozwiązania wbudowane w aplikacje Office 365 Education, które pozwalają spełnić najbardziej wymagające potrzeby uczniów.

– To świat współczesny powinien przystosowywać się do osób niepełnosprawnych, a nie na odwrót. Jeśli rzeczywiście chcemy, (…) aby inkluzyjna edukacja była do dyspozycji dla wszystkich, wszędzie i zawsze, to musimy sobie uświadomić, że spełnienie tego oczekiwania jest trudnym i odległym w czasie zadaniem dla wszystkich antycypujących w nim stron[1] – pisał prof. Viktor Lechta w międzynarodowym podręczniku akademickim pt. „Pedagogika” pod redakcją Bogusława Śliwerskiego i Zbigniewa Kwiecińskiego (Wydawnictwo Naukowe PWN).

Lider edukacji włączającej

W Polsce jednym z liderów w nauczaniu inkluzywnym jest Zespół Szkół Specjalnych w Kowanówku, którego celem jest zapewnienie uczniom równych szans rozwoju i poczucia przynależności do społeczności szkolnej poprzez zaspokojenie ich wyjątkowych potrzeb. Metody pedagogów ZSS w Kowanówku nakierowane są na rozwój indywidualnych zdolności i kształtowanie wiary we własne możliwości uczniów, a do ich wprowadzenia wykorzystywane są cyfrowe rozwiązania Microsoft.

„Skupiamy się na mocnych stronach uczniów. Motywujemy ich do nauki oraz budujemy ich poczucie własnej wartości” – tłumaczy Jolanta Majkowska, zastępca dyrektora w ZSS w Kowanówku.  „Jednak w Polsce mamy stosunkowo mało podręczników i materiałów dydaktycznych dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi wynikającymi z niepełnosprawności intelektualnej lub ruchowej czy trudności adaptacyjnych. Office 365 Education pomaga nauczycielom tworzyć odpowiednie treści”.

Nauczyciele ZSS w Kowanówku w codziennej pracy dydaktycznej korzystają z szeregu aplikacji Office 365 Education, które wzbogacone są w funkcje ułatwiające dostęp do narzędzi i wiedzy dzieciom dotkniętym niepełnosprawnością w różnym stopniu. Są to narzędzia takie jak Microsoft Whiteboard, czytnik immersyjny, Microsoft Teams Spotlight i naklejki. Dzięki temu kadra pedagogiczna dostosowuje sposób dostarczania treści do indywidualnych potrzeb. Materiały edukacyjne są przystępne i interesujące dzięki wizualizacji treści, a dodatki, takie jak naklejki, wzbogacają lekcje, ciekawią i angażują uczniów do nauki.

Odpowiedni przekaz informacji jest niezwykle istotny dla dzieci i młodzieży słabo widzącej i niewidzącej, z dysleksją oraz z trudnościami z koncentracją uwagi. Ułatwienia dostępu w systemie operacyjnym Windows 10 i usłudze Office 365 Education pomagają nauczycielom w stworzeniu włączającego środowiska edukacyjnego, które pozwala uczniom rozwijać samodzielność i kreatywność, opanowywać czytanie, języki obce i nauki ścisłe. Dzięki temu nauczyciele łatwiej dostosowują nauczanie do zróżnicowanych potrzeb uczniów.

„Korzystamy z interaktywnej tablicy Microsoft Whiteboard, by angażować uczniów w naukę i wspierać ich dzięki atrakcyjnej wizualizacji, która ułatwia koncentrację” mówi Zyta Czechowska. Tablica umożliwia też dodawanie własnego tekstu opisującego przedstawione obiekty i odczytanie go za pomocą czytnika ekranowego. „Kolejnym ważnym narzędziem jest czytnik immersyjny Microsoft. Pozwala na głosowe odczytanie tekstu przez program, zmianę rozmiaru czcionki, koloru tła i dostosowanie linii” – dodaje Zyta Czechowska. „Wszystko to zapewnia pogłębione rozumienie tekstu”. Czytnik wbudowany jest m.in. w aplikacje Microsoft Teams, Word oraz OneNote.

Z kolei funkcja Spotlight także dostępna w Microsoft Teams pomaga uczniom zmagającym się z deficytem uwagi. Umożliwia ona wyróżnienie konkretnego uczestnika lekcji online jako prezentera.

„Taka opcja przydaje się wszystkim uczniom niezależnie od ich zdolności, ponieważ ucząc się zdalnie, niezwykle trudno jest utrzymać wysoki poziom koncentracji na dłużej” – uważa Zyta Czechowska.

„Nawet drobne dodatki do platformy Office 365 Education bardzo przydają się naszym pedagogom” – dodaje Ewa Szczecińska, dyrektor Zespołu Szkół Specjalnych w Kowanówku. „Na przykład naklejki to proste narzędzie, które pozwala nauczycielom wynagradzać podopiecznych za ich wysiłek i sukcesy. Ten niewielki dodatek stanowi istotne pozytywne wzmocnienie – zwłaszcza dla uczniów ze spektrum autyzmu” – podsumowuje Szczecińska.

Mimo że szkoła korzystała wcześniej z systemu Windows 10 oraz narzędzi Office 365 Education, by ułatwić współpracę pedagogom, to właśnie pandemia przyspieszyła adopcję platformy wśród uczniów. Nauczyciele zainstalowali Microsoft Teams na szkolnych tabletach i komputerach oraz opracowali wytyczne dla dzieci i rodziców, by pomóc im w instalacji aplikacji na urządzeniach domowych. W ciągu trzech tygodni cała szkoła – łącznie 153 uczniów – zyskała dostęp do Microsoft Teams.

„Obawiałam się, czy wnukowi uda się uczestniczyć w lekcjach online. Dzięki prostej obsłudze, instrukcji video oraz temu, że nauczyciele ćwiczyli z uczniami, jak korzystać z Microsoft Teams, radzi sobie bez problemu” – mówi Elżbieta, babcia jednego z uczniów.

Szkoła dla każdego

Microsoft od wielu lat wspiera sektor edukacji w jego transformacji cyfrowej pamiętając o potrzebach uczniów niepełnosprawnych. Jednym z przykładów zaangażowania w edukację dostępną dla wszystkich jest specjalna ścieżka szkoleniowa na platformie Microsoft Educator Centre, która została przygotowana przy współpracy z Achievement for All, wiodącą edukacyjną organizacją charytatywną, specjalizującą się w edukacji inkluzyjnej. Składa się ona z 6 oddzielnych kursów online, które zawierają wskazówki jak zbudować cyfrową społeczność integracyjną w każdej szkole. Ścieżka szkoleniowa dostępna jest TUTAJ.

Dodatkowo, zainteresowani pedagodzy mogą wziąć udział w dwóch webinariach na temat wykorzystania technologii Microsoft w edukacji inkluzyjnej.

Pierwsze z nich „Indywidualizacja pracy z uczniem ze SPE z wykorzystaniem narzędzi Office 365 Education” odbędzie się 19 kwietnia 2021 r. Uczestnicy zdobędą wiedzę na temat zastosowania czytnika immersyjnego w pracy z uczniami z dysleksją rozwojową i różnorodnymi dysfunkcjami i niepełnosprawnościami. Szczegóły i rejestracja na stronie: https://aka.ms/webinarSPE1

Drugie, „Motywacja i aktywizacja uczniów z wykorzystaniem aplikacji pakietu Office 365 Education” zaplanowane jest na 26 kwietnia 2021 r. Podczas tego szkolenia uczestnicy skoncentrują się na możliwościach aplikacji Office 365 Education wpływających na wzrost motywacji w edukacji zdalnej i stacjonarnej oraz aktywizujących uczniów podczas lekcji z wykorzystaniem Microsoft Teams. Szczegóły i rejestracja na stronie: https://aka.ms/webinarSPE2

Spotkania poprowadzą:

• Zyta Czechowska – nauczycielka w Zespole Szkół Specjalnych w Kowanówku, laureatka konkursu Nauczyciel Roku 2019. Właścicielka i dyrektorka Niepublicznego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli – Zyta Czechowska specjalni.pl. Zyta współprowadzi bloga edukacyjnego: www.specjalni.pl. Trenerka Cyfrowego Dialogu i programu #SuperKoderzy w zakresie programowania i TIK. Należy do społeczności Superbelfrzy RP i Microsoft Innovative Educator Ekspert (MIEE).
• Jolanta Majkowska – wicedyrektor Zespołu Szkół Specjalnych w Kowanówku oraz nauczycielka języka polskiego, historii i informatyki. Od lat wdraża nowoczesne technologie w szkole specjalnej. Współautorka bloga propagującego wykorzystanie technologii informacyjno-komunikacyjnych w nauczaniu dzieci ze SPE: www.specjalni.pl. Należy do grupy Superbelfrzy RP oraz społeczności Microsoft Innovative Educator Expert (MIEE).

Więcej informacji na temat rozwiązań inkluzywnych Microsoft dla edukacji na stronie: https://aka.ms/edukacjainkluzywna

[1] V. Lechta, Pedagogika, tom 4, Gdańsk: 2010, s. 332