Soevereiniteit in de cloud: Hoe Microsoft samenwerkt met overheden om digitale soevereiniteit en strategische autonomie te bevorderen

Geschreven door Rob Elsinga

De snelle vooruitgang van AI-gedreven innovatie en automatisering biedt overheden ongekende kansen om de kracht van moderne cloudtechnologie te benutten. Deze ontwikkelingen maken efficiëntere en effectievere dienstverlening mogelijk aan zowel burgers als medewerkers, maar veranderen ook hoe we leven, werken en zakendoen. Tegelijkertijd groeit de behoefte van overheden, organisaties en burgers om controle te behouden over gevoelige gegevens, wat het belang van digitale soevereiniteit benadrukt. In april introduceerden we onze vijf EU Digital Commitments om hieraan tegemoet te komen. In deze blog gaan we dieper in op hoe Microsoft samenwerkt met overheden om digitale autonomie en vertrouwen duurzaam te waarborgen.

Digitale soevereiniteit verwijst naar het vermogen van een overheid of organisatie om controle te behouden over haar gegevens en digitale infrastructuur. Overheden willen terecht een digitale omgeving die aansluit bij lokale culturele normen en hun digitale ecosystemen vormgeven in lijn met strategische nationale belangen. In Nederland leeft de overtuiging dat afhankelijkheid van Amerikaanse technologiebedrijven, zoals Microsoft, volledige autonomie belemmert. Bij Microsoft hebben we daar een andere kijk op.

De cloud als fundament voor autonomie en innovatie
Digitale soevereiniteit wordt vaak neergezet als een keuze tussen hyperscalers en lokale cloudoplossingen, maar dat is een te beperkte benadering. Het gaat verder dan dat. De echte uitdaging ligt in hoe we strategisch samenwerken om innovatie, regelgeving, beveiliging en economische weerbaarheid in balans te brengen. Traditionele on-premises IT-systemen zijn duur in beheer, bieden beperkte schaal en missen de wendbaarheid die nodig is om publieke diensten en processen toekomstbestendig te maken.

Moderne cloudplatformen, zoals dat van Microsoft, bieden juist de schaal, snelheid en veerkracht die nodig zijn om maatschappelijke en economische ambities te ondersteunen. Door dagelijks biljoenen beveiligingssignalen te verwerken, genereren deze platformen unieke dreigingsinzichten en kunnen ze proactief bescherming bieden tegen steeds geavanceerdere cyberdreigingen. Onderzoek bevestigt keer op keer dat zulke oplossingen essentieel zijn voor innovatiekracht, concurrentievermogen en duurzame economische groei in Nederland en Europa.

Om die digitale vooruitgang te koppelen aan controle en vertrouwen, investeert Microsoft gericht in Europese cloudinfrastructuur. Tussen 2023 en 2027 verdubbelen we onze datacentercapaciteit in Europa, met uitbreidingen in 16 landen. Hiermee maken we het mogelijk voor overheden en organisaties om hun data en processen lokaal te beheren, in overeenstemming met Europese wet- en regelgeving, zonder in te leveren op innovatie of veiligheid. Daarnaast zorgt een multi-regio cloudstrategie voor maximale operationele continuïteit, zelfs bij verstoringen zoals natuurrampen of geopolitieke spanningen.

Begrip voor bezorgdheid over autonomie
Wij begrijpen de zorgen die voortkomen uit het politieke landschap en erkennen de wens van de Nederlandse overheid om autonomie over haar gegevens te behouden. Ware soevereiniteit gaat echter ook over eigenaarschap van digitale infrastructuur binnen een soevereine cloud, waarbij samenwerking tussen gebruikers en de cloudprovider essentieel is. Daarom hebben we de Microsoft Cloud for Sovereignty ontwikkeld. Met de Microsoft Cloud for Sovereignty bieden we overheden meer controle binnen de publieke cloud, terwijl we ook Europese cloudproviders ondersteunen bij het hosten van Microsoft-applicaties op eigen infrastructuur, onder nationale wetgeving. Daarnaast staan onze Europese datacenteractiviteiten nu onder toezicht van een onafhankelijk Europees bestuur, waarmee we de koppeling tussen technologische innovatie en bestuurlijke autonomie structureel borgen.

Nieuwe toezeggingen voor digitale weerbaarheid Europa

Digitale soevereiniteit gaat verder dan de locatie van een server. Geografische opslag alléén biedt namelijk geen garantie voor veiligheid. Sterker nog, het kan leiden tot schijnzekerheid en verhoogde kwetsbaarheid voor fysieke of digitale aanvallen. Echte bescherming vereist ook moderne cloudarchitecturen met end-to-end encryptie, proactieve dreigingsdetectie en geavanceerde cyberverdediging. Microsoft volgt dagelijks meer dan 1.500 wereldwijde dreigingsactoren, blokkeert 7.000 wachtwoordaanvallen per seconde en blijft zijn verdedigingsmechanismen voortdurend verbeteren om in te spelen op nieuwe dreigingen, waaronder statelijke actoren. De noodzaak hiervan wordt steeds groter: naar verwachting zal tegen 2027 95% van de landen te maken krijgen met significante cyberaanvallen waarbij generatieve AI wordt ingezet. Deze dreigingen vereisen een schaalbare, intelligente en continu evoluerende beveiligingsaanpak, precies wat moderne cloudinfrastructuren mogelijk maken.

Op 30 april 2025 kondigde Microsoft vijf nieuwe Digital Commitments voor Europa aan, waaronder de juridische belofte om digitale weerbaarheid te garanderen, zelfs bij geopolitieke spanningen. In juni 2025 gaan we een stap verder en introduceren we  het European Security Program. Een initiatief met onder meer investeringen in cybersecuritycapaciteit, nieuwe mogelijkheden met AI-gedreven dreigingsinformatie, en nauwe samenwerking met partijen als Europol, het CyberPeace Institute en het Western Balkans Cyber Capacity Centre. Deze initiatieven maken deel uit van een bredere strategie om Europa niet alleen te voorzien van de beste technologie, maar ook van structurele bescherming tegen de toenemende dreigingsdruk van buitenaf. Zo bouwen we samen met verschillende partners aan een robuuste digitale infrastructuur die bestand is tegen de risico’s van vandaag én morgen. Samen versterken we het vertrouwen van overheden en burgers in een veilige digitale toekomst.

Misverstanden weerleggen: De CLOUD Act
Zoals je kunt lezen in een eerdere blog is een veelgehoorde zorg dat Amerikaanse wetgeving, zoals de CLOUD Act, toegang geeft tot Europese data. Uit een onderzoek dat in opdracht van het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC) is uitgevoerd, blijkt dat hoewel theoretisch mogelijk, de kans dat de Amerikaanse overheid via de CLOUD Act toegang krijgt tot Europese gegevens in de praktijk zeer klein is. Bovendien beschikt Microsoft over een sterke juridische staat van dienst in het verdedigen van klantgegevens tegen ongewenste toegang, inclusief meerdere rechtszaken tegen de Amerikaanse overheid waarin we met succes privacyrechten verdedigden, ook voor Europese klanten.

Samen bouwen aan een veilige, soevereine digitale toekomst
Soevereiniteit vraagt om helderheid en samenwerking. Microsoft blijft investeren in technologische innovatie én juridische en operationele garanties om aan Europese verwachtingen te voldoen. We geloven dat digitale autonomie en wereldwijde innovatie elkaar niet uitsluiten, maar elkaar juist kunnen versterken. Alleen door samen te werken aan transparantie, veiligheid en vertrouwen, kunnen we een toekomst bouwen waarin Europa digitaal soeverein én concurrerend is.

Vragen? Neem gerust contact met ons op.