Trong bối cảnh COVID-19 bùng phát kéo theo nhu cầu làm việc và học tập từ xa trên toàn khu vực Châu Á Thái Bình Dương, kết quả từ một nghiên cứu mới đây của Microsoft là một lời nhắc nhở tất cả chúng ta về cách ứng xử trên không gian mạng.
Theo kết quả nghiên cứu được công bố vào ngày 14 tháng 9 vừa qua, 38% người dân ở 32 quốc gia nói rằng họ đã từng liên quan đến một vụ bắt nạt, với tư cách là nạn nhân, người có hành vi bắt nạt hoặc là người chứng kiến. Tại Việt Nam, 51% người dùng mạng, bao gồm 48% người trưởng thành và 54% thanh thiếu niên, cho biết họ từng có liên quan đến một “vụ bắt nạt”, 21% cho biết họ từng là nạn nhân và 38% là người đứng ngoài hoặc chứng kiến hành vi bắt nạt hoặc quấy rối.
Nghiên cứu cũng khảo sát người trưởng thành về hành vi “bắt nạt”, hay còn được gọi là “quấy rối”, cả trong và ngoài nơi làm việc. Tại Việt Nam, 15% cho biết đã thấy hành vi bắt nạt tại nơi làm việc của họ và 44% gặp ở bên ngoài. Bắt nạt tại nơi làm việc là một thách thức trong đại dịch hiện nay, đặc biệt khi ranh giới giữa cuộc sống và công việc đã không còn rõ ràng – theo một nghiên cứu riêng biệt của Microsoft về tương lai của công việc.
Nghiên cứu ứng xử văn minh kỹ thuật số của Microsoft
Nghiên cứu được thực hiện vào tháng 4 và tháng 5 năm 2020 trên 32 khu vực địa lý, khảo sát 4.511 người tại 9 quốc gia Châu Á Thái Bình Dương (Úc, Ấn Độ, Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore, Đài Loan, Thái Lan và Việt Nam). Nghiên cứu này được xây dựng dựa trên các nghiên cứu tương tự về ứng xử văn minh kỹ thuật số mà Microsoft đã thực hiện hàng năm kể từ năm 2016.
Nghiên cứu mới nhất, “Ứng xử văn minh, An toàn và Tương tác trực tuyến – 2020”, đã thăm dò ý kiến thanh thiếu niên từ 13-17 tuổi và người trưởng thành từ 18-74 tuổi về trải nghiệm trực tuyến của họ và khả năng gặp phải 21 rủi ro trực tuyến khác nhau trong bốn danh mục: hành vi, tình dục, danh tiếng và cá nhân/xâm phạm. Kết quả đầy đủ từ nghiên cứu mới nhất này sẽ được công bố vào Ngày an toàn Internet quốc tế tháng 2 năm 2021.
Ảnh hưởng của hành vi bắt nạt đối với người trưởng thành
Bắt nạt trên mạng gây ra những hậu quả rất thật trong thế giới thực. Trong trường hợp bắt nạt trên không gian mạng, nạn nhân có thể bị tổn hại bất cứ lúc nào trong ngày bởi các nguồn ẩn danh, và có khả năng sự việc sẽ được truyền đến rất nhiều người. Chúng ta thường nghĩ bắt nạt trên mạng là một vấn đề phổ biến đối với trẻ em và thanh thiếu niên, nhưng thực ra mọi người ở mọi lứa tuổi đều có thể bị ảnh hưởng bởi sự ngược đãi, tàn nhẫn và lạm dụng trực tuyến. Một ví dụ đau lòng tại Châu Á Thái Bình Dương gần đây là cái chết của ngôi sao truyền hình thực tế và đô vật chuyên nghiệp người Nhật Bản, Hana Kimura.
Trên toàn cầu, khi được được hỏi về tác động của hành vi bắt nạt tại nơi làm việc, các đáp viên cho biết hậu quả phổ biến nhất là cảm thấy bị sỉ nhục (58%), theo sau là mất tinh thần (52%) và mất tự tin (51%). Các tác động cũng khác nhau giữa các thế hệ. 53% người được hỏi trong độ tuổi 18-24 cho biết cảm thấy bị cô lập và trầm cảm do bị bắt nạt, trong khi đó những đáp viên thuộc thế hệ Gen X (những người sinh ra giữa những năm 1960 đến đầu những năm 1980) làm việc kém hiệu quả hơn (58%). Những người gặp phải hành vi bắt nạt hoặc quấy rối trực tuyến tại nơi làm việc cũng cho biết họ cảm nhận được nỗi đau “không thể chịu đựng được hoặc nghiêm trọng” từ những trải nghiệm đó.
Phản ứng trước hành vi bắt nạt trực tuyến
Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy khi là mục tiêu của hành vi bắt nạt hoặc quấy rối trực tuyến, hầu hết mọi người ở Việt Nam đều chặn kẻ bắt nạt (63%) hoặc chia sẻ với bạn bè về chuyện đã xảy ra (58%), số còn lại thì phớt lờ kẻ bắt nạt (43%). 50% đáp viên cho biết họ đã báo cáo hành vi cho công ty truyền thông xã hội hoặc nhà cung cấp khác.
Chúng tôi khuyến khích mọi người ở mọi lứa tuổi nếu gặp bất kỳ hành vi đe dọa hoặc quấy rối trực tuyến nào hãy báo cáo cho nhà cung cấp dịch vụ trực tuyến có liên quan. Báo cáo của người dùng đóng một vai trò quan trọng trong việc cung cấp cho mọi người trải nghiệm trực tuyến an toàn và đáng tin cậy. Microsoft luôn đính kèm đường dẫn để người dùng báo cáo lạm dụng hoặc chia sẻ mối quan tâm trong mỗi sản phẩm hoặc dịch vụ, hay các biểu mẫu web theo chủ đề cụ thể để người dung báo cáo nội dung khiêu dâm không có sự đồng thuận (hay còn gọi là “khiêu dâm trả thù”), nội dung khủng bố và phát ngôn tấn công. Những vấn đề này, cùng với bắt nạt, quấy rối và các hành vi không phù hợp khác, đều vi phạm Bộ Quy tắc ứng xử của Microsoft được nêu chi tiết trong Thỏa thuận dịch vụ của Microsoft.
Theo nghiên cứu mà chúng tôi công bố vào tháng 7 năm 2020, ứng xử trong thế giới số ở Châu Á Thái Bình Dương đã được cải thiện trong thời gian COVID-19 bùng phát, thông qua việc ghi nhận báo cáo trải nghiệm trực tuyến tích cực hơn trên toàn khu vực vào tháng 4 và tháng 5. Khi đại dịch tiếp tục định hình lại cách chúng ta làm việc, giải trí và học tập, chúng ta có cơ hội chấp nhận Thử thách Ứng xử văn minh kỹ thuật số của Microsoft và dẫn đầu thế giới về đối xử tử tế, thể hiện sự tôn trọng và đứng lên vì chính mình cũng như những người khác trên không gian mạng.
Để biết thêm thông tin về cách đối phó với hành vi quấy rối trực tuyến và nhiều hướng dẫn an toàn trực tuyến khác, tham khảo tại đây
Phạm Thế Trường, Tổng Giám đốc Microsoft Việt Nam.