Sztuczna Inteligencja dla dostępności cyfrowej w Polsce. #TuesdAI

26 listopada w Microsoft Technology Center w trakcie spotkania „Dzień dla Organizacji Pozarządowych – technologie wspierające dostępność i bezpieczeństwo użytkowników i organizacji” dyskutowaliśmy na temat podnoszenia bezpieczeństwa cyfrowego oraz rozwoju i możliwości technologii na rzecz cyfrowego włączenia.

Microsoft chce pokazywać i uświadamiać, jak ogromne korzyści mogą płynąć z wykorzystania najnowszych technologii, takich jak Sztuczna Inteligencja dla wszystkich beneficjentów organizacji pozarządowych w Polsce i na świecie. W ramach globalnej inicjatywy AI for Good firma oferuje granty technologiczne dla NGO do wykorzystania na rzecz czterech aktywności: ochrony środowiska, ułatwień dla osób z niepełnosprawnościami, akcji humanitarnych oraz ochrony dziedzictwa kulturowego. Współpraca Microsoft z polskimi organizacjami non-profit w budowaniu rozwiązań opartych o AI przy zachowaniu najwyższych standardów bezpieczeństwa cyfrowego, może przynieść wręcz nieoczekiwane efekty dla tych, którzy najbardziej potrzebują wsparcia.

Problem dostępności to szeroki temat, który nie dotyczy tylko tak podstawowych kwestii jak organizacja przestrzeni w kontekście udogodnień architektonicznych. Jest to o wiele bardziej złożony problem, obejmujący także kwestię dostępności cyfrowej, m.in. w zakresie zatrudnienia, dostępu do informacji czy komunikacji.

„Technologia ma szansę znosić bariery, zarówno te z którymi borykają się osoby starsze, jak i te z niepełnosprawnościami. Dlatego w ramach projektów informatycznych wymagamy od wykonawców, aby zapewnili w swoich rozwiązaniach wymagany poziom dostępności. Angażujemy się także w takie inicjatywy jak np. Hackaton+, w ramach których programiści pracują nad technologiami zwiększającymi dostępność (w tym cyfrową) dla osób z niepełnosprawnościami” – podsumował podczas spotkania Michał Ptaszyński, Zastępca Dyrektora Departamentu Rozwoju Cyfrowego w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej.

Temat cyfrowej dostępności nabiera szczególnego znaczenia, ponieważ jesteśmy w momencie, kiedy powszechność Internetu i technologii informatycznych spowodowały, że stał się on podstawowym źródłem informacji dla wielu osób w Polsce, a często także platformą codziennego uczestnictwa w życiu społecznym. Postrzegana w ten sposób dostępność to m.in. takie projektowanie usług cyfrowych lub tradycyjnych rozwiązań, ale z wykorzystaniem narzędzi cyfrowych, a także stron www czy aplikacji, które spowoduje ich wykorzystanie w jak najszerszym stopniu przez osoby z niepełnosprawnościami, bez konieczności używania dodatkowych narzędzi adaptujących.

W myśl tej zasady, dostępna strona w Internecie, to strona, która zapewnia nie tylko logiczną i intuicyjną nawigację, ale także odpowiednio opisane grafiki, zdjęcia, czcionki czy kontrast dla tła. Dzięki tym elementom oraz dzięki stałemu rozwojowi mechanizmów na rzecz udogodnień dla osób z niepełnosprawnościami, które pozwalają np. na audiodeskrypcję, źródła treści w Sieci mogą być dostępne także dla osób niewidomych i niedowidzących.

Piotr Bralski, Dyrektor IT w polskim oddziale Microsoft zaprezentował podczas spotkania proste narzędzia dostępne w systemie operacyjnym Windows 10 i usłudze Office 356, które pomagają nie tylko osobom ze szczególnymi potrzebami, ale także ułatwiają dostęp do wiedzy i świata cyfrowego nam wszystkim. Już teraz przeglądarka Edge może przeczytać na głos każdy artykuł, również w języku polskim, jak również przetłumaczyć artykuły obcojęzyczne na lokalny język.

“Microsoft chce wspierać każdą osobę i każdą organizację, żeby mogła osiągać więcej – i bardzo poważnie podchodzimy do tej deklaracji. Ciągle tworzymy nowe technologiczne rozwiązania w oparciu o mechanizmy Sztucznej Inteligencji w obszarach takich jak widzenie, słyszenie, ruch czy umiejętności poznawcze. Chcemy, żeby systemy mogły zobaczyć i usłyszeć to, co dzieje się wokół nas, przeanalizować to i ułatwić dostęp do tych informacji wszystkim. Błyskawiczne rozpoznawanie mowy i obrazów przez AI stwarza możliwość tworzenia zupełnie nowych rozwiązań, które dotąd nie były możliwe.” – podkreślił Piotr Bralski.

Oczywiście tworząc rozwiązania usprawniające dostępność i ograniczające wykluczenie nie możemy także zapominać o cyber bezpieczeństwie, a także o kwestiach zgodności z prawem, prywatności i kontroli dostępu czy transparentności.

„Bezpieczeństwo w wymiarze cyfrowym to także zaufanie do technologii, które oczywiście nie wyklucza a wręcz wspiera cyfrową dostępność i rozwój technologii na tym polu” – dodał Tomasz Jaworski, Dyrektor Transformacji Cyfrowej Sektora Publicznego w Microsoft.

Fundamenty dostępności w kontekście cyfryzacji

Kluczowe elementy, których przestrzeganie jest konieczne, jeżeli myśli się o tworzeniu prawdziwie dostępnych usług dla społeczeństwa to postrzegalność, funkcjonalność, zrozumiałość oraz integralność. Oznacza to, że już na etapie projektowania interfejsów, muszą one być przedstawiane użytkownikom w taki sposób, aby wszystkie ich elementy były dobrze dostrzegane, były funkcjonalne i łatwo zrozumiałe. Jednocześnie zamieszczane na nich informacje muszą być wystarczająco zrozumiałe dla odbiorców, aby mogły być skutecznie interpretowane np. przez dobrze zintegrowane technologie wspomagające.

Powyższe zasady są zgodne z obowiązującą obecnie normą europejską EN 301 549, która wyznacza standardy dostępności cyfrowej, a której zapewnienie jest obowiązkiem prawnym dla administracji publicznej oraz części innych podmiotów.

Rozwój i dostęp usług cyfrowych

Eliminowanie sytuacji wykluczenia cyfrowego to także szansa na poprawę warunków życia i funkcjonowania obywateli ze szczególnymi potrzebami, którzy są narażeni na marginalizację lub dyskryminację, m.in. ze względu na niepełnosprawności lub obniżony poziom sprawności z powodu wieku czy choroby.

“Dostępność dla nas jest bardzo ważna, rozumiemy ją dużo szerzej niż jedynie cyfrową. Wszelkie działania urzędu zarówno legislacyjne jak i poza legislacyjne mają za zadanie ułatwić osobom z niepełnosprawnościami dostęp do szeroko rozumianego systemu zamówień publicznych. Cyfrowe narzędzia mogą w znacznym stopniu to ułatwiać” – podkreśliła obecna na wydarzeniu dr Joanna Knapińska, Wiceprezes Urzędu Zamówień Publicznych. Dodała także, że Urząd aktywnie działa na rzecz włączenia osób z niepełnosprawnościami aktywnie angażując się w takie programy jak Dostępność Plus.

Zapraszamy na kolejne spotkania w Warszawskim Microsoft Technology Center poświęcone tematom sztucznej inteligencji wykorzystywanej dla poprawy cyfrowej dostępności i cyberbezpieczeństwa w najbliższej przyszłości.